جون توزو ويلسون

جون توزو ویلسون کەسایەتیەکا گرنگە د جیولوجیێ دا ، ژدایکبوویە ٢٤ مەها ١٠ سالا ١٩٠٨ ی ل ئوتاوا ، ئونتاریو ل وەلاتێ کەنەدا . حەزا وی یا دەستپێکێ بو جیولوجیێ و زانستێن ئەردێ ئێخستیە سەر رێکەکێ کو دبیتە ئەگەرێ فەدیتنێن گەلەک گرنگ دەربارەی تیڤلێ ئەردێ .

ویلسونی گەشتا خۆ یا ئەکادیمی دەستپێکر ل زانکۆیا تورونتو و باوەرناما جیولوجیا دەستخوڤە ئیناتیە . پاشی باوەرناما دکتورایێ د جیوفیزیکێ دا ل زاکۆیا برینستون . کارێ وی یێ پرۆفێشنال گرنگیێ دەتە لسەر لڤینا لیتوسفێرا بادیکێ ڕەقێ ئەردێ ، ل سالا ١٩٦٥ ، وی تێگەهێ گهورینا خەلەتیان دەستنیشانکرد ، کو خەلەتیێن سەرەکینە پێکدهێن ژ بەشێن کو ناهێن جوداکرن ژ گۆپیتکا ناڤەراستا زەریایی . ڤی کاری هاریکاریکر بو روونکرنا تەفسیرا لڤینا ڕێژەیی دناڤبەرا پلاکی تەکتونیکێ .

هەروەسا وی تیورا خاڵا گەرم پێشئێخست ، کو پێکهاتنا زنجیرێن گزیرتێن ڤولکانی رووندکەت ، وەکی گزیرتێن هاوایی ، کو پلاکی تەکتونیکی دلڤن لسەر خاڵێن جێگیر ژ مادێن بلندبوی ناڤ سەرپۆشا ئەردێ دناڤبەرا نافک و تیڤلێ ئەردێ .

لێکولینا ویلسونی درێژبوو بو درعێ کەنەدی و ناحیا ناڤەراستا زەریایێ ئەتلەسی ، کو تێگەهشتنا مە بو ڤان تایبەتمەندیێن جیولوجی باشتربوویە . دەستکەفتیێن وی ناسیار بوون دگەل ئەندامان و سەروکاتییان دناڤ جڤاتێن شکۆدار دا ، ژوانا جڤاتێ شاهانەیێ کەنەدی ، و جڤاتێ شاهانەیێ لەندەن ، و ئێکەتییا جیوفیزیکا ئەمریکی .

ویلسونی ژیانا خۆ تەرخانکرد بو پەروەردێ ، و فێرکرن ل بەشێ ئونتاریو جیلوجیا کەنەدا و زانکۆیا تورونتو . میراتێ وی د جیوفیزیکێ دا ، جیولوجیێ و پلاکێ تەکتونیک یێ بەردەوامە . خزمەتا ویلسونی بەردەوامە بو کارتێکرنا لێکولینا داینەمۆکا تیڤلێ ئەردێ و ئیلهاما زانایان دکەت و توێژەران بو ڤەکولینا نهێنیێن زانستێ جیولوجی .